Zdjęcie zamieszczone przez panią Małgorzatę Tracz na https://pl.pinterest.com
Wśród utworów omawianych w ramach lektury uzupełniającej dominują w moim programie nowele lub opowiadania. Przyczyn jest kilka. Po pierwsze przeładowana podstawa programowa powoduje, że harmonogram działań jest bardzo napięty i, szczególnie w klasach VII – VIII, nie ma czasu na obszerne utwory, których omawianie zajęłoby co najmniej 5 jednostek lekcyjnych. Poza tym utwory krótkie, które można przeczytać w ciągu jednego czy dwóch dni, nie wymagają szczególnego przygotowania ze strony uczniów. Po trzecie – bardzo często w niewielkim tekście jest bardzo dużo treści, motywów, aspektów, które można poruszyć, takie utwory stanowią więc doskonałą bazę do formułowania argumentów podczas redagowania np. rozprawki czy innej wypowiedzi argumentacyjnej.
W klasie VII na warsztat wzięliśmy ostatnio „Siłaczkę”. Na co zwróciliśmy uwagę?
TEMAT 1.: W miejscu, które potrafi zniszczyć szlachetną jednostkę – historia Pawła Obareckiego.
- O epoce pozytywizmu:
Zanim przejdziemy do omówienia utworu, przekazuję w formie krótkiego wykładu informacje na temat głównych założeń epoki pozytywizmu. Zestawiam ja z epoką romantyzmu, zwracając uwagę na przyczynę innego podejścia twórców do problemu walki o niepodległość. Recz jasna pojawiają się tu hasła „pracy organicznej” i „pracy u podstaw”.
- Uczniowie, pracując w grupach, układają plan wydarzeń dotyczący losów doktora.
- Analizujemy postać doktora Pawła Obareckiego i wpływ otoczenia na jego postawę:
Uczniowie wypełniają kartę pracy:
Następnie omawiamy wpływ otoczenia na postawę życiową bohatera:
Skupiamy się na informacjach wynotowanych przez uczniów w kole. Następnie zadaniem uczniów jest dopasować poniższe cytaty do właściwego etapu pobytu doktora w Obrzydłówku i wyjaśnić własnymi słowami ich sens:
Był śmiały, młody, szlachetny i energiczny. Młody doktor nie zwracał na to wszystko uwagi, ufając w zwycięstwo prawdy.
Doktor poczuł, że jego energia staje się z wolna „dziedzictwem robaków”. Zetknięcie bliskie z ciemną masą ludu rozczarowało go nad wyraz.
Doktor Paweł […] zjedzony był już przez Obrzydłówek wraz z mózgiem, sercem i energią.
Uczniowie odnajdują i czytają głośno fragment opowiadania dotyczący Obrzydłówka
| (Wiadomą jest rzeczą, że człowiek kultury, wyrzucony przez pęd odśrodkowy niedostatku z ogniska życia umysłowego do Klwowa, Kurozwęk lub – jak doktor Obarecki – do Obrzydłówka – podlega z upływem czasu, wskutek dżdżów jesiennych, braku środków komunikacji i absolutnej niemożności mówienia w ciągu sezonów całych – stopniowemu przeistaczaniu się w twór mięsożerno-roślinożerny, wchłaniający nadmierną ilość butelek piwa i poddawany atakom nudy, osłabiającej aż do takiego stanu, jaki graniczy z usposobieniem poprzedzającym wymioty. Zwyczajną nudę małomiasteczkową połyka się bezwiednie, jak bezwiednie zając połyka jajka tasiemca rozproszone na trawie przez psy. Od chwili zagnieżdżenia się w organizmie bąblowca: ‘Najzupełniej mi jest wszystko jedno’ – zaczyna się właściwie proces umierania) |
Uczniowie określają, od jakiego słowa pochodzi nazwa tej miejscowości, a następnie próbują określić symboliczne znaczenie tej nazwy.
- Wnioski- pytam:
Co wpłynęło na zmianę postawy życiowej Pawła Obareckiego?
TEMAT 2.: Tytułowa siłaczka – Stanisława Bozowska.
Podczas tej lekcji omawiamy losy i postawę Stanisławy Bozowskiej.
- Zaczynamy od karty pracy:
- Uczniowie, podzieleni na grupy, przygotowują krótką prezentację zmarłej Stanisławy Bozowskiej z punktu widzenia:
– doktora Pawła Obareckiego
– chłopca, który był uczniem Bozowskiej
– starszej kobiety przygarniętej przez nauczycielkę
Zadaniem uczniów jest wpleść w prezentację przemyślenia i emocje postaci, z której perspektywy będą opisywać nauczycielkę.
TEMAT 3.: Kto poniósł klęskę, kto odniósł zwycięstwo?
- Uczniowie układają zdania ze zwrotami „odnieść zwycięstwo” oraz „ponieść klęskę”.
- Omawiamy postawę Bozowskiej:
Drzewo decyzyjne – próba odpowiedzi na pytanie, czy Stanisława Bozowska dokonała słusznego wyboru drogi życiowej.
Uczniowie, pracując w grupach zastanawiają się, jakie inne decyzje dotyczące swojej drogi życiowej mogła podjąć bohaterka. Do każdej decyzji dopisują pozytywne i negatywne skutki. Po skończonej pracy każda grupa omawia wyniki swojej pracy. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Jaką decyzję podjąłbyś na miejscu Bozowskiej? Dlaczego?
- Omawiamy postawę Obareckiego:
Dlaczego doktor poddał się wpływom środowiska? Co dzięki temu zyskał, a co stracił?
| SYTUACJA: | |
| DECYZJA BOHATERA: | |
| ZYSKI | STRATY
|
- Wyjaśniamy pojęcia: konformista i idealista. Uczniowie dopasowują je do głównych bohaterów, uzasadniają wybór.
- Odpowiedź na pytanie postawione w temacie lekcji: Kto jest zwycięzcą, a kto przegranym? Uzasadnienie wyboru.
- Zad. Dom. dla chętnych – Kogo możemy nazwać współczesna siłaczką? Uzasadnij w kilku zdaniach.
