https://pixabay.com/pl/bezdomny-charytatywna-s%C5%82aba-212591/
„List do ludożerców” Tadeusza Różewicza – piękny, wzruszający, bardzo wymowny wiersz. Autor odnosi się w nim do rzeczywistości wojennej i powojennej, ale utwór ma wymowę uniwersalną, pozostaje aktualny do dziś. Warto więc, omawiając z uczniami ten wiersz, zestawić go z problemami współczesności.
Jak ja to zrobiłam?
Zaczęłam od kilku zdjęć i filmów znalezionych w internecie na temat zachowania ludzi w różnych prozaicznych sytuacjach. Obejrzeliśmy, jak klienci jednego z hipermarketów w szaleńczym pędzie „zabijają się” o telewizory czy torebki w promocji, analizowaliśmy fotografie prezentujące kobietę w ciąży oraz starszą panią, które stoją w autobusie, podczas gdy wokół młodzi ludzie zajęci telefonem, książką czy wpatrywaniem się w szybę udają, że nie widzą, odwracając wzrok.
Filmy znalazłam TU:
https://www.youtube.com
Fotografie TU:
https://demotywatory.pl/4751962/Moja-zona-w-9-miesiacu-ciazy-zauwazyla-ze-nasze-dziecko-ma
https://demotywatory.pl/4796755/Na-Spotted–Poznan-kobieta-w-ciazy-wstawila-to-zdjecie-i-kilka
https://demotywatory.pl/3413395
Pojawiły się też zdjęcia przedstawiające ludzką nienawiść, obojętność (leżący człowiek w autobusie, któremu nikt nie pomaga ; bezdomni, mijani przez zajętych swoimi sprawami przechodniów), egoizm i ogólnie rozumianą ludzką znieczulicę.
https://demotywatory.pl/4429286/Znieczulica
https://pixabay.com/pl/bieda-%C5%BCebraczka-uboga-ulica-1274179/
https://pixabay.com/pl/para-cz%C5%82owiek-kobieta-dyskusja-707505/
Wszystko to stanowiło bazę do rozmowy na temat relacji międzyludzkich we współczesnym świecie. Swoje rozważania oparliśmy o 2 kluczowe pytania:
Jak jest?
Dlaczego tak jest?
Uczniów szczególnie poruszyła ilustracja przedstawiająca tonącego człowieka i gapiów, którzy zamiast pomagać, robią zdjęcia telefonami komórkowymi.
https://rebelianci.org/472348
Tu rozwinęła się rozmowa na temat tego, jak na relacje człowieka z człowiekiem wpłynął rozwój techniki.
Następnie przeszliśmy do omawiania wiersza. Tradycyjnie, zwróciliśmy uwagę na niecodzienne zestawienie „kochani ludożercy”, scharakteryzowaliśmy tytułowych ludożerców (wyjaśniliśmy oczywiście dosłowne oraz metaforyczne znaczenie słowa kluczowego), omówiliśmy postawę podmiotu lirycznego, wprowadziliśmy pojęcie „wiersz wolny”.
Sporą cześć lekcji poświęciliśmy na prośby kierowane w wierszu do adresata. Zależało mi na tym, aby uczniowie sparafrazowali je. Przygotowałam dla nich kartę pracy, w której umieściłam fragmenty wiersza z prośbami podmiotu lirycznego kierowanymi do tytułowych ludożerców. Na ich podstawie uczniowie swoimi słowami redagowali prośby (również w 2 os. trybu rozkazującego).
Głośno odczytaliśmy wersje uczniów, a następnie na tablicy wypisaliśmy wartości, o które apeluje podmiot liryczny. Pojawiły się m. in. cierpliwość, wyrozumiałość, wrażliwość, życzliwość, empatia, zainteresowanie, dobro, prawda itd.
Jako podsumowanie tego etapu lekcji uczniowie zredagowali krótką notatkę w zeszycie:
Podmiot liryczny wiersza zwraca się do……
Są to ludzie, którzy…
Mimo wszystko osoba mówiąca odnosi się do nich ….,
Prosi tytułowych ludożerców, aby….
Upomina się o to, aby w życiu kierować się takimi wartościami jak…
Na podstawie wiersza można stwierdzić, że podmiot liryczny to osoba…..
W ostatniej strofie ostrzega on… (zwróciliśmy uwagę na metaforyczny sens ostatniej strofy)
Potem wróciliśmy też do rozmowy prowadzonej na początku lekcji. Oparliśmy się o zasady metaplanu:
- Jak jest?
- Jak być powinno?
- Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?
- Wnioski (zastanawialiśmy się, co można zrobić, żeby było tak, jak być powinno). Uczniowie w grupach redagowali instrukcję: Co zrobić, by nie stać się ludożercą.
Na koniec słuchaliśmy utworu Czesława Niemena „Dziwny jest ten świat”, próbując znaleźć podobieństwa i różnice między piosenką, a wierszem Różewicza.
Zadanie domowe
List do współczesnego ludożercy (w formie wiersza – stylizując na utwór Różewicza lub w formie tradycyjnego listu otwartego)
