Czy wszyscy jesteśmy RZEŹNIKAMI? Michał Matejczuk, „Rzeźnicy”

Kilka tygodni temu zupełnie przypadkiem natknęłam się na fanpage Michał Matejczuk. Świeżo malowane, prowadzony przez niezwykle utalentowanego młodego poetę. Na początku zaintrygował  mnie fakt, że pochodzi z Zielonej Góry – mojego miasta, potem zatopiłam i się w lekturze jego wierszy i…utonęłam….

Jestem zachwycona poezją Michała Matejczuka. Poeta ujął mnie przede wszystkim lekkością i prostotą słów, z których płynie niezwykła głębia. Nie mogę wyjść z podziwu, jak w tak znikomej ilości słów może kryć się tyle treści, które wzruszają do szpiku kości. Odnosi sie wrażenie, że autor nie tylko jest uważnym obserwatorem świata i relacji międzyludzkich, ale też zagląda swoją twórczością w najciemniejsze zakamarki ludzkiej duszy…

Artysta- to słowo chyba najlepiej oddaje to, co można powiedzieć o autorze .

Twórczość poety skłoniła mnie do opracowania cyklu lekcji, które przeprowadziłam w klasie ósmej. Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę. Przedstawiam pierwszy scenariusz, oparty na jednym z moich ulubionych wierszy.

TEMAT: Czy wszyscy jesteśmy RZEŹNIKAMI? Omawiamy wiersz „Rzeźnicy” Michała Matejczuka.

Cele lekcji:

  • doskonalenie sprawności analizy i interpretacji tekstu poetyckiego,
  • ćwiczenie sprawności tworzenia spójnych wypowiedzi ustnych i pisemnych, poprawnych pod względem językowym
    i stylistycznym;

Cele dla ucznia:

  • redaguję notatkę na temat autora,
  • określam tematykę i problematykę utworu,
  • charakteryzuję bohaterów wiersza i oceniam ich postawę,
  • podaję przenośne znaczenie słowa „rzeźnik”,
  • formułuję przesłanie utworu M. Matejczuka i oceniam jego aktualność,
  • piszę instrukcję na temat właściwego postępowania w relacjach z innymi,
  • redaguję list do tytułowych rzeźników, w kórym apeluję o zmianę ich postępowania.

Tok lekcji:

1.Lekcję zaczęliśmy od zapoznania uczniow z osobą autora.

Najpierw przytoczyłam uczniom krótką notkę, przesłaną na moją prośbę przez samego autora:

Michał Matejczuk – zielonogórzanin, autor tomiku „Świeżo malowane” (2018). Zadebiutował w antologii „Poezja w słowach i obrazach”. Jego wiersze znalazły się m.in. w tomikach: „Ciemna strona słowa” (przygotowanym przez Wydawnictwo Santa Muerte oraz Ciemną Stronę Sztuki — Dark Side Of Art), a także „Miłość w czasach fejskultury” (antologii wydanej pod kierunkiem Kai Kowalewskiej). Jest autorem jednego z rozdziałów książki Rafała Wicijowskiego „Oczami mężczyzny.”

Następnie wspólnie odwiedziliśmy fanpage Michał Matejczuk. Świeżo malowane. Obejrzeliśmy zdjęcia, przeczytaliśmy kilka postów autora oraz kilka wierszy.

2.  Potem zajęliśmy się definicją słowa RZEŹNIK. Zadałam uczniom kilka pytań:

  • Czym zajmuje się rzeźnik?
  • Z czym kojarzy Ci się to słowo? Jakie emocje w Tobie wywołuje?

Najczęściej pojawiały się tutaj skojarzenia: ból, okrucieństwo, cierpienie, zło, bezduszność.

Zapytałam uczniów, skąd takie negatywne konotacje. Zaczęliśmy rozmawiać o tym, czy każdy człowiek moze zostać rzeźnikiem – jakie predyspozycje są potrzebne, aby wykonywać taki zawód?

  • Poprosiłam też uczniów, aby wyobrazili sobie, że krecą film, którego bohaterem jest rzeźnik. Jaki tytuł nadaliby swojej produkcji? Padały takie przykłady jak Okrutny rzeźnik, Bezduszyny rzeźnik. Uczniowie zgodnia przyznali, ze musiałby to być thriller badź horror.

3. Następnie obejrzeliśmy wspólnie memy znalezione na stronie https://demotywatory.pl/ Odczytaliśmy zamieszczone pod nimi komentarze, następnie odpowiedzieliśmy na poniższe pytania:

  • Co sądzisz na temat współczesnych relacji międzyludzkich – JAK JEST?
  • Jak sądzisz, z czego to wynika, co jest tego przyczyną – DLACZEGO TAK JEST?

4. Kolejnym etapem lekcji była lektura wiersza:

źródło:

https://www.facebook.com/Micha%C5%82-Matejczuk-%C5%9Awie%C5%BCo-malowane-1415157958566677/

5. Przeszliśmy do analizy i interpretacji w opaciu o przygotowaną przeze mnie kartę pracy:

Polecenia, które kierowałam do uczniów:

  • Objaśnij poszczególne fragmenty wiersza – nazwij swoimi słowami zachowanie tytułowych rzeźników – co robią, jak traktują innych?

Na tym etapie prosiłam o wyjaśnienie związków frazeologicznych bądź pojęć. Oto kilka przykłądów podawanych przez dzieci:

złamać komuś serce – skrzywdzić, odtrącić, zranić jego uczucia

obedrzeć ze skóry – zbić, wyrządzić krzywdę, sprawić ból

obedrzeć kogoś z resztek godności – upokorzyć, poniżyć, 

zmieszać kogoś z błotem – zszargać jego dobre imię, sponiewierać kimś

przypiąć komuś łatkę – oceniać kogoś z góry, oskarżyć, źle o kimś mówić

szufladkować – dzielić, przyporządkować do jakiejś grupy bez pytania

patrzeć chłodno – wrogo, z nienawiścią, obojętnością 

Zwrociliśmy też uwagę na dosłowne i przenośne znaczenie niekórych związków użytych w wierszu (obedrzeć ze skóry, łamać kości – to zadania dla rzeźnika w znaczeniu dosłownym, ale w wierszu mają znaczenie metaforyczne)

  • Następnie wyciągnęliśmy wnioski – poprosilam uczniów o podanie kilku cech tytułowych rzeźników (jacy są?) i objaśnienie tytułu wiersza – czy należy go rozumieć dosłownie? Uczniowie tworzyli nową definicję słowa „rzeźnicy”. Przykłady podawane przez dzieci:

Rzeźnicy to ludzie, którzy nienawidzą drugiego człowieka / nie mają szacunku do innych / gnębią innych ludzi i czerpią z tego przyjemność / to ludzie, przez kórych inni cierpią / to ludzie, którzy poniżają innych.

  • Przesłanie wiersza:

Zapytałam dzieci, z czego może wynikać takie zachowanie i czy rzeczywiście wśród nas możemy spotkać tytułowych rzeźnikow. Uczniowie zaczęli podawać konkretne przykłady, w których mieli do czynienia z rzeźnikami. Podawali też przyczyny, dla których ludzie zachowują się w ten sposób (być może sami kiedyś zostali skrzywdzeni / chcą się dowartościować / zazdroszczą innym / ukrywają w ten sposób swoje kompleksy).

Zwróciłam uwagę na 3 ostatnie wersy wiersza i poprosiłam o wyjaśnienie, jak uczniowie rozumieją te słowa. Jakie przesłanie zawarte jest w tym fragmencie? (Odpowiedzi uczniów: Żeby kogoś poznać, potrzeba naszego wysiłku, czasu – ludzie często są zbyt leniwi. Dużo łatwiej ocenić kogoś z góry)

  • Zapytałam też, jaki jest stosunek osoby mówiącej do postawy, ktorą prezentują tytułowi rzeźnicy? O co może apelować osoba mówiąca? (o tolerancję/ zrozumienie / o to, by nie oceniać pochopnie innych)

6. W ramach podsumowania zadałam pytanie:

Czy wszyscy jesteśmy rzeźnikami? Co zrobić, by tego uniknąć?

Uczniowie w punktach tworzyli instrukcję na temat tego, jak żyć, aby nie stać się rzeźnikiem. Przykłady, jakie podawali:

  1. Traktuj innych tak, jak sam chcesz być traktowany.
  2. Zamiast oceniać pochopnie – nawiąż więź, poznaj drugiegoczłowieka.
  3. Bądź tolerancyjny.
  4. Nie buduj swojegoszcześcia na nieszczęsciu drugiego człowieka.
  5. Kieruj się szacunkiem do innych.

7. Na koniec przyszedł czas na konteksty:

  • Odsłuchaliśmy utworu Czesława Niemena (Dziwny jest ten świat) i wiersza Edwarda Stachury (Człowiek człowiekowi, śpiew: Anna Kurpińska, Leszek Wiewióra). Uczniowie wskazywali  podobieństwo między treścią wiersza Michała Matejczuka a treścią piosenek.

  • Uczniowie sami nawiązali też do wiersza Tadeusza Różewicza pt. „List do ludożerców” poznanego w klasie siódmej. Zwrócili uwagę na to, ze oba utwory podejmują ten sam temat, a ich bohaterowie mają te same cechy: zarówno ludożercy, jak i rzeźnicy to ludzie, którzy nie szanują innych.

8. Zadanie domowe

Napisz list do tytułowych rzeźników, w którym zaapelujesz o zmianę ich postawy w stosunku do drugiego człowieka. W argumentacji odwołaj się do treści wiersza oraz do wybranej lektury obowiązkowej.

9. Zadanie dla chętnych.

Stwórz portret „współczesnego rzeźnika” – jak go sobie wyobrażasz?

Dodam tylko, że moi uczniowie byli zachwyceni lekcją. Wiersz, tak aktualny, skłonił ich do wielu refleksji. Z niecierpliwością czekam na listy, kóre napiszą w ramach zadania domowego.

Do poezji Michała Matejczuka na pewno będę wracać na moich lekcjach.  Z całego serca kibicuję poecie i mam nadzieję, że niebawem jego wiersze trafią do kanonu lektur szkolnych.

About the author

Monika.Iwanowska

View all posts

2 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *