„Reduta Ordona” w słowach i obrazach

Uwielbiam ten poemat… Pamiętam, jak w siódmej czy ósmej klasie szkoły podstawowej zagwarantował mi zwycięstwo w konkursie recytatorskim. Do dziś mam sentyment do „Reduty Ordona”. Tyle emocji w jednym utworze. Końcowe wersy  tak wzruszające, że aż ściska człowieka w gardle…  Niestety, większość uczniów nie podziela mojego entuzjazmu.

„Trudny / O co tu chodzi? / Długi! / Za dużo informacji / Tyle środków stylistycznych / I tak nie rozumiem”  – takimi komentarzami podsumowali poniedziałkową lekcję z tym utworem moi siódmoklasiści .

Masz ci los, a z takim zapałem i przejęciem  recytowałam poszczególne fragmenty! Naśladując adiutanta, weszłam nawet na ławkę, żeby lepiej oddać powagę chwili. A tu klapa. Robiłam z siebie wariata na darmo.

We wtorek zaczęliśmy od początku, ale już inaczej. Jak?

Najpierw rozjadę kartę pracy nr 1.

1. Przygotowana wcześniej uczennica omawia kontekst historyczny, ja dokładam swoje pięć groszy. W ten sposób omawiamy okoliczności powstania utworu oraz okoliczności wydarzeń przedstawionych w utworze, przybliżamy postać Ordona. Następnie uczniowie wypełniają część karty pracy (OKOLICZNOŚCI oraz JULIAN KONSTANTY ORDON – postać autentyczna). Zwracam w tym miejscu uwagę na fakt, że w rzeczywistości Ordon nie zginął pod gruzami reduty (został jedynie ranny), a wybuch był przypadkowy.
2. Następnie wyjaśniam tytuł utworu – definiujemy pojęcie „reduta”, wspomagając się ilustracjami (źródło: https://pl.wikipedia.org/):
4. 
5. Przechodzę do recytacji. Przerywam co pewien czas – uczniowie próbują przekładać trudniejsze wersy na język współczesny. Odwołujemy się również do karty pracy – uczniowie wskazują palcem element ilustracji związany z przeczytanym fragmentem. Ilustracje i symbole pomagają dzieciom zrozumieć metafory i porównania obecne w poemacie.
6. Następnie określamy osobę mówiącą, podając odpowiednie cytaty i odnosząc się do przypisów. Dzieci wskazują osobę mówiącą na ilustracji, uzupełniają tę część karty pracy. Zauważają jeszcze jedną postać – szukają fragmentu utworu, który wyjaśniałby, kto stoi obok adiutanta Garczyńskiego.
7. Kolejny etap narodził się zupełnie nieoczekiwanie – jedna z uczennic stwierdziła, że gdyby wyeliminować wszystkie środki poetyckie z tego utworu, można by wówczas streścić go w kilku zdaniach. Poleciłam uczniom, aby w takim razie napisali krótkie streszczenie fragmentu.
8. Następnie przeszliśmy do opisu walczących stron – uczniowie wyszukiwali cytatów dotyczących liczebności wojsk, porównań, jakich użyto do ich przedstawienia, barw przypisanych każdej z walczących stron. Również często odwoływaliśmy się do ilustracji w karcie pracy. Gdy grupy zebrały potrzebne materiały, zaczęliśmy komentować przywołane cytaty, a na koniec wysunęliśmy ogólne wnioski dotyczące sposobu przedstawienia wojsk polskich (ze szczególnym uwzględnieniem opisu reduty) i rosyjskich.

Praca z kartą nr 2.

7. Przeszliśmy następnie do analizy warstwy językowej. Uczniowie wyszukiwali środki poetyckie związane z fragmentem dotyczącym wystrzelonej kuli oraz samego momentu eksplozji. Wskazaliśmy też środki poetyckie służące zaprezentowaniu potęgi cara. Na ich podstawie scharakteryzowaliśmy rządy cara. Zadałam pytanie, który fragment poematu mógł sprawić, że utwór był zakazany przez rosyjską cenzurę.
8. Na koniec omówiliśmy ideę poematu – najpierw rozmawialiśmy nad motywami decyzji Ordona, oceniliśmy wybór bohatera. Pytałam też, dlaczego Mickiewicz zmienił rzeczywisty bieg wydarzeń – dlaczego uśmiercił Ordona? (Jeszcze raz przywołaliśmy ostatni fragment utworu)
9. Na koniec uczniowie odczytują fragmenty, które szczególnie się spodobały – będą musieli nauczyć się na pamięć wybranego fragmentu.

Czy taki sposób okazał się skuteczny, okaże się podczas sprawdzianu z działu, wiem jednak, że przynajmniej część uczniów wyszła z lekcji zadowolona. Takie przynajmniej sprawiali wrażenie 😉