Z głową w chmurach… „Pan Tadeusz” (fragment) – OBŁOKI

Co widzicie, gdy spojrzycie w niebo? – pytam, zanim proszę o zapisanie tematu lekcji.

– Słońce, samolot, chmury – pada odpowiedź.

Co jeszcze?

Kombinują.

– Ptaki?

– Spadający deszcz?

Co jeszcze? – pytam konsekwentnie.

Zerkają to na siebie, to na mnie.

– Patrząc w niebo, widzę przede wszystkim chmury , już mówiłem przecież – odzywa się klasowy bystrzak.

Podejrzał temat lekcji, nie zdążyłam zasłonić, zanim weszli do klasy…

A co widzicie, gdy obserwujecie chmury?

Konsternacja.

Co można widzieć? Chmury to chmury. Ot, wymyśliła! O co jej znowu chodzi?– jak patrzę na miny moich uczniów, to odnoszę wrażenie, że takie właśnie myśli przebiegają przez ich głowy.

Cisza.

Nic nie mówię, nie komentuję. Włączam rzutnik. Wyświetlam poszczególne obrazy.

(źródło: https://www.google.pl)

A teraz co widzicie?

– Serce! Głowę smoka ziejącą ogniem!

– O, króliczek!

– Jaki króliczek? To przecież superbohater. O, tu ma jedną rękę, drugą unosi dumnie – nie widzisz?

– Oooo! Godzilla!!!

– Koń?

– To nie koń, to kucyk!

Dzieciaki są wyraźnie ożywione. Z niecierpliwością czekają na kolejną fotografię. Przeglądamy galerię zdjęć, każdy podaje swoje propozycje, uzasadniają, niektóre przykłady  wywołują żywą dyskusję – każdy widzi co innego, próbuje przekonać resztę do swoich racji.

Wyłączam rzutnik, ponownie zadaję pytanie:

Co widzicie, gdy obserwujecie chmury?

Teraz widzę już ten błysk w oku niektórych uczniów, wiem, że już weszli na ten tor rozumowania, o który chodziło. Wiedzą, jakiej odpowiedzi oczekuję:

– Obserwując chmury, można zobaczyć różne kształty. Wszystko można zobaczyć, wystarczy tylko trochę wyobraźni.

A właśnie! O to chodziło. A wiecie, że w „Panu Tadeuszu” Adam Mickiewicz też opisał polskie niebo oczami swojej wyobraźni? Autor skupił się przede wszystkim na przedstawieniu kształtów, jakie mogą przyjmować obłoki. Chcecie zobaczyć, do czego je porównał? Jakie kształty wyłaniają się z jego opisu?

Chcą! Naprawdę chcą!

Zaczynamy.

  1. Czytamy fragment epopei. Na początku zadaję pytanie, do czego porównano w tekście niebo włoskie i co na jego temat sądzi osoba, która się wypowiada. Następnie proszę o sformułowanie ogólnego wniosku, co osoba mówiąca sądzi na temat polskiego nieba – dlaczego wydaje się ono ciekawsze niż niebo włoskie?
  2. Teraz przechodzimy do analizy obrazów chmur ukazanych w wierszu. Najpierw zostawiam analizę uczniom- rozdaję karty pracy.

Lewą część wypełniają samodzielnie i tutaj pozwalam na dowolność: Niektórzy obok ilustracji przedstawiającej daną chmurę zapisują konkretny cytat z utworu, którego dotyczy ilustracja, inni woleli zapisać luźne wnioski na podstawie ilustracji oraz konkretnego fragmentu. Następnie, posiłkując się zgromadzonymi informacjami, próbujemy parafrazować fragment epopei.

W tym miejscu muszę napisać, że pomysł zobrazowania chmur przedstawionych we fragmencie nie jest mojego autorstwa – podpatrzyłam podobne zadanie w jednej z kart pracy Wsipu. Wspomniana karta pracy zawierała jednak aż trzy strony zadań do fragmentu, mnie natomiast zależało na tym, aby zmieścić się na jednej stronie A4. Stworzyłam oczywiście własne ilustracje, mimo wszystko inspirowałam się pomysłem wydawnictwa.

3. Analizujemy warstwę językową – uczniowie szukają porównań, epitetów, przenośni (Wszystkie 3 środki poetyckie są już znane moim uczniom, choć najwięcej problemów sprawia przenośnia. Wracamy jednak do ilustracji po lewej stronie karty. Niektórzy nawet stwierdzają, że nieco inaczej przedstawiliby chmurę, która jest „ulewą brzemienna” – podchodzą do tablicy, tworzą własne wizualizacje, uzasadniają).

4. Proszę, aby dzieci wypisały wszystkie czasowniki związane z czynnościami wykonywanymi przez chmury. Na tablicy zapisuję pytanie:

Co robią chmury?

Dzieci szukają właściwych czasowników w tekście, zapisujemy je na tablicy.

Pytam, dlaczego w opisie chmur Mickiewicz zastosował tyle czasowników?

Uczniowie nie mają problemu  z odpowiedzią – zauważają wpływ czasowników na dynamikę opisu.

5. Podsumowując pracę z fragmentem, proszę o dokończenie w zeszycie zdania:

Polskie niebo….

6. Na koniec uogólniam, nawiązuję do lekcji dotyczącej grzybobrania. Proszę, aby na podstawie obu poznanych fragmentów uczniowie powiedzieli, jaki był stosunek Adama Mickiewicza do kraju ojczystego. Co poeta chciał pokazać, opisując w swojej epopei polską przyrodę. Jaki obraz przyrody wyłania się z utworu Mickiewicza?

  1. Zadanie domowe:

Spójrz dziś w niebo. Co widzisz? Zredaguj opis chmur, stosując epitety, porównania i przenośnie. Możesz wykonać ilustrację związaną z Twoją pracą.

About the author

Monika.Iwanowska

View all posts

3 komentarze

Skomentuj Monika.Iwanowska Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *